Wat is alcohol?
Alcohol ontstaat door de vergisting van suikers in vruchten.
Gist is een klein organisme dat suikers omzet in:
- alcohol
- koolzuurgas (de belletjes in bier en champagne).
Bij de productie worden een pap van vruchten (bijvoorbeeld van druiven of appels) en gist onder ideale omstandigheden bij elkaar gebracht.
Waar kan alcohol van gemaakt worden?
Behalve van druiven (wijn) kan men ook van granen (bier), rijst (rijstwijn) en zelfs van aardappels (wodka) alcohol maken. Granen (bijvoorbeeld gerst bij bier) bevatten geen suikers maar wel zetmeel.
Worden bij de productie granen gebruikt dan moet het zetmeel eerst omgezet worden in suikers. Dat gebeurt door de granen te laten ontkiemen. De enzymen die bij het ontkiemen ontstaan zetten de zetmeel dan om in suikers.
Alcoholpercentage
Door gisting kan een alcoholpercentage van 15% bereikt worden. Bij dat percentage sterft de gist. Voor een hoger alcoholpercentage (zoals whisky en rum) moet de drank na het gisten nog worden gedistilleerd. Hiertoe wordt het gegiste brouwsel verhit totdat de alcohol verdampt.
Alcohol verdampt eerder dan het overige vocht. De alcoholrijke damp wordt opgevangen en afgekoeld. Door dit proces te herhalen kan een hoog alcoholpercentage van wel 80% worden verkregen.
Risico’s korte termijn
Op de korte termijn zijn er de volgende risico’s:
Ontremming
Alcohol ontremt. Dat kan leuk zijn maar kan ook leiden tot ruzies of agressief gedrag.
Afname reactiesnelheid
Door alcohol neemt de reactiesnelheid af. Ook is de blik op het midden van de weg gericht. De drinker ziet minder goed wat er rechts en links van hem/haar gebeurt. Dat alles is gevaarlijk in het verkeer.
Verlaging van testosteron
Alcohol verlaagt de afgifte van testosteron. Een erectie of zaadlozing krijgen gaat dan moeilijker.
Nachtrust
Alcohol is slecht voor de nachtrust. Men slaapt sneller in maar wordt ook eerder wakker. Alcohol beïnvloedt de REM-slaap waardoor men niet goed uitrust.
Kater
Alcohol kan tot een kater leiden. Een knallende koppijn, misselijkheid en zich moe en slap voelen is het gevolg.
Alcoholvergiftiging
Bij alcoholvergiftiging wordt de concentratie alcohol in het bloed (het bloedalcoholgehalte ofwel BAG) zo hoog dat men bewusteloos en in coma kan raken. Bij jongeren kan dit al bij een promillage van 1.7. Bij volwassen ervaren drinkers kan een alcoholvergiftiging optreden vanaf 4 promille. In 2009 werden 2100 jongeren tussen 10 en 24 jaar op eerste hulpen van ziekenhuizen behandeld voor een alcoholvergiftiging (bron: Valkenberg, H.).
Slechte adem
Na gedronken te hebben kan iemands adem de volgende dag nog ruiken naar drank.
Geheugen
Bij stevig drinken kan men een black out krijgen. Bij een black-out weet iemand de volgende dag niet meer wat er de avond daarvoor allemaal gebeurd is. De informatie in het korte termijn geheugen is niet doorgegeven aan het lange termijn geheugen. Het lange termijn geheugen functioneert de volgende dag ook slechter. Het leren gaat moeilijker. Veel drinken op een avond wordt ook wel bingedrinken genoemd. Bingedrinken is zoveel drinken dat een promillage van 0,8 bereikt wordt.
Risico’s lange termijn
Naast verslaving (zie bij verslavingskans) zijn er de volgende lange termijn risico’s:
Dik worden
Alcohol maakt dik. Alcohol is calorierijk. Een glas bier bevat zo’n 100 Kcal. Verder remt alcohol de verbranding aan vet waardoor de drinker een bierbuik krijgt. Mixdrankjes zijn extra calorierijk en zoet. Ze zijn ook nog eens slecht voor de tanden. Door een minuut te fietsen verliest iemand 4 Kcal. Een glas betekent dus 25 minuten fietsen. Wat men niet kwijtraakt wordt opgeslagen als vet.
Lever
Door overmatig alcoholgebruik kan een vetlever ontstaan. Dit kan al gebeuren na een paar dagen flink drinken. Het herstelt zich als men weer stopt met drinken. Bij langdurig alcoholgebruik kan de lever ontstoken raken (alcoholhepatitis). Blijft men veel drinken, dan worden de levercellen echt vernietigd en vervangen door bindweefsel (levercirrose). De lever is dan onherstelbaar beschadigd.
Hersenen
Bij veel drinken kan een verlies van de uitlopers van de zenuwcellen in de frontaalkwab optreden. Bij 2.5 glas per dag werd nog geen krimp in de frontaalkwab gevonden, vanaf 3 was er nog geen duidelijk verschil te zien. Bij 6 glazen per dag neemt het risico duidelijk toe. Door het verlies van de uitlopers van de zenuwcellen maken zenuwen minder goed contact met elkaar. Dat kan gevolgen hebben voor het geheugen, de concentratie en het kritisch en analytisch kunnen denken.
Langdurig teveel alcoholgebruik kan vroegtijdige dementie veroorzaken. Deze kan variëren van een verminderd geheugen tot het optreden van het zeer ernstige Korsakov-syndroom. In het begin kan men zich dingen die net gebeurd zijn niet meer zo goed herinneren. Later kan men zich hele stukken niet meer herinneren en fantaseert men allerlei verhalen om die stukken op te vullen. Alcoholisten hebben een hersenkrimp van 10 à 15%.
Ook bij jongeren heeft alcohol een negatieve invloed op de hersenen. De hersenen ontwikkelen zich tot hun 24e. Tijdens de pubertijd neemt het aantal verbindingen tussen hersencellen toe. Ook het deel van de hersenen, dat verantwoordelijk is voor redeneren en plannen en zelfbeheersing, is in de pubertijd nog volop in ontwikkeling. Een belangrijk hersengebied voor leren en geheugen is de hippocampus. Ook dit deel van de hersenen is tijdens de pubertijd nog volop in ontwikkeling. Alcohol kan deze ontwikkelingen nadelig beïnvloeden.
Kanker
Er een duidelijk verband tussen alcoholgebruik en kanker van mond, keel, strottenhoofd en slokdarm. Het risico wordt groter als er ook nog eens bij wordt gerookt. Zware drinkers hebben meer kans op kanker aan de lever en de dikke darm. Vrouwen die meer dan 2 glazen alcohol per dag gebruiken, hebben een verhoogd risico op borstkanker.
Sociale problemen
Nogal wat mensen die te veel drinken, krijgen vaak grote problemen met familie, vrienden, werk en politie. Relaties komen onder druk te staan. Op het werk wordt steeds meer verzuimd.
Wat is de kans op alcoholverslaving?
Geestelijke afhankelijkheid
Ja. Het verlangen naar alcohol kan zeer sterk zijn.
Tolerantieontwikkeling
Ja. Aan alcohol went men. Dat wil zeggen dat als iemand regelmatig drinkt, de effecten bij eenzelfde hoeveelheid alcohol minder worden. Men moet dan meer drinken om het oorspronkelijke effect weer te voelen.
Ontwenningsverschijnselen
Ja. Iemand die een half jaar elke dag 8 glazen drinkt, krijgt bij stoppen al last van ontwenningsverschijnselen zoals slecht slapen, transpireren en onrustig worden. Ontwenningsverschijnselen zijn vaak een reden om weer te gaan drinken. De drinker onderdrukt dan – tijdelijk – die verschijnselen. Daarna komen ze weer in een versterkte vorm terug. Zo raakt men in een vicieuze cirkel.
Hoe kan je de risico’s van alcohol verminderen?
Als volwassenen zich aan de volgende tips houden veroorzaakt alcohol weinig risico’s voor de gezondheid.
Drink matig
Voor mannen maximaal 2 per dag en voor vrouwen 1 per dag. Drink bij uitgaan niet meer dan 5 glazen.
Drink alleen in de vrije tijd
Drink niet tijdens sport, school, werk of als men aan het verkeer moet deelnemen.
Drink bij dorst water
Drink water voor de dorst en alcohol voor het ‘lekkere’. Alcohol stimuleert de vochtafdrijving en maakt alleen maar meer dorstig. Drink tussen de alcoholische drankjes ook zo nu en dan een glas water.
Drink voor ontspanning
Drink voor plezier en ontspanning en niet om stress of achterliggende problemen weg te drinken.
Zeg eens nee
Zeg af en toe eens nee en drink niet omdat iemand weer een rondje geeft.
Combineer niet
Drink geen borrel en bier tegelijk en combineer alcohol ook niet met andere drugs.
Alcohol en verkeer kunnen niet samen
Drink niet als er nog gereden moet worden (wie is de BOB?). Spreek van tevoren af wie rijdt en DUS niet drinkt.
Alcohol en zwangerschap
Drink niet tijdens zwangerschap of als men zwanger wil worden.
Bron: www.jellinek.nl
